Jupyter Notebook Kurulumu

 

Jupyter Notebook ve JupyterLab Kurulumu: Etkileşimli Ortamınız

Merhaba! Daha önceki yazılarımızda Anaconda platformu içinde Jupyter Notebook'un nasıl geldiğini görmüştük. Ancak, temiz bir Python ortamı kullanmayı tercih edenler veya sadece Jupyter araçlarına ihtiyaç duyanlar için kurulum adımları oldukça basittir.

Bu rehberde, Python'ın paket yöneticisi olan pip'i kullanarak hem klasik Jupyter Notebook'u hem de daha modern ve güçlü arayüz olan JupyterLab'ı kurmayı ve çalıştırmayı adım adım öğreneceğiz.

Jupyter web sitesi

Python ve pip Kurulumunu Doğrulama

Kuruluma başlamadan önce, bilgisayarınızda Python'ın (tercihen 3.x) kurulu olduğundan ve paket yöneticisi pip'in çalıştığından emin olun.

1. Terminali/Komut İstemi'ni Açın (Windows'ta CMD veya PowerShell, macOS/Linux'ta Terminal).

2. Aşağıdaki komutları çalıştırarak kontrol edin:

   python --version     # veya python3 --version

   pip --version     # veya pip3 --version
   

   Sürüm numaralarını görüyorsanız, devam edebiliriz.

Jupyter Notebook Kurulumu

Jupyter Notebook, notebook paketi olarak kurulur.

1. Terminalinizde aşağıdaki komutu çalıştırın:

   pip install notebook

   # Çoğu Linux/macOS sisteminde pip3 kullanılması gerekebilir:
   # pip3 install notebook
   

2. Kurulumun tamamlanmasını bekleyin. Bu işlem, Notebook'un çalışması için gerekli olan tüm bağımlılıkları otomatik olarak indirecektir.  

3. Kurulum bittikten sonra Görev çubuğunuzdaki arama kısmına "Jupyter Notebook" yazınız. ve Jupyter Notebook çalıştırınız.

JupyterLab Kurulumu

JupyterLab, Notebook'un tüm özelliklerini barındıran ve yanına dosya yöneticisi, terminal ve birden fazla Notebook sekmesini ekleyen modern arayüzdür. Genellikle ayrı bir paket olarak kurulur:

1. Aynı Terminal penceresinde aşağıdaki komutu çalıştırın:

   pip install jupyterlab

   # veya:
   # pip3 install jupyterlab
   

2. Artık hem klasik Notebook arayüzüne hem de daha gelişmiş olan Lab arayüzüne sahipsiniz.

Jupyter Notebook ve JupyterLab arasındaki temel fark

JupyterLab'ın daha gelişmiş ve entegre bir kullanıcı arayüzüne sahip olmasıdır. JupyterLab, Jupyter Notebook'un evrimi olarak düşünülebilir. Jupyter Notebook, basit ve doğrusal bir arayüzle not defterlerine odaklanırken; JupyterLab, daha esnek, çok amaçlı ve birden fazla aracı tek bir çatı altında toplayan, modern bir entegre geliştirme ortamı (IDE) deneyimine daha yakındır.

Çalıştırma ve Test Etme

Kurulum tamamlandıktan sonra, hangi arayüzü kullanmak istediğinize karar vererek Terminal üzerinden başlatabilirsiniz.

A. Klasik Jupyter Notebook'u Başlatma

Eğer eski, klasik arayüzü tercih ediyorsanız:

1. Notebook dosyalarınızın kaydedileceği klasöre gidin (örneğin masaüstünüzdeki bir projeler klasörüne).

   cd [Proje_Klasörünüzün_Yolu]

2. Aşağıdaki komutu çalıştırın:

   jupyter notebook

3. Notebook otomatik olarak varsayılan tarayıcınızda açılacaktır.

❌Hata Mesajı: 'jupyter' is not recognized as an internal or external command, operable program or batch file.

Bu hata mesajı ('jupyter' is not recognized as an internal or external command, operable program or batch file.), Windows işletim sisteminde, komut satırının (Command Prompt veya PowerShell) jupyter komutunun nerede olduğunu bilmediği anlamına gelir.

Bunun temel nedeni, Jupyter'ın kurulu olduğu dizinin (genellikle Python/Anaconda dizininin içindeki Scripts klasörü) Sistem PATH değişkenine eklenmemiş olmasıdır.

Çözüm Yöntemi 1: Doğrudan Python Modülü Olarak Çalıştırma 

Bu yöntem, PATH ayarlarını hiç değiştirmeden Jupyter'ı çalıştırmanıza olanak tanır. Python'ı çalıştırıp ona hangi modülü çalıştırması gerektiğini söylersiniz.

python -m notebook

Bu komutlar, Jupyter Notebook veya JupyterLab'ı tarayıcınızda otomatik olarak başlatmalıdır. Eğer bu çalışırsa, geçici olarak sorununuzu çözmüş olursunuz.

Çözüm Yöntemi 2: PATH Değişkenini Manuel Ayarlama

jupyter yürütülebilir dosyasının (jupyter.exe) nerede olduğunu bulmalısınız. Bu genellikle Python kurulum klasörünüzün içindeki Scripts klasörüdür.

Örnek Konum (genellikle bu şekildedir): Bu yola gidin ve içinde jupyter.exe dosyasının olup olmadığını kontrol edin.

C:\Kullanıcılar\KULLANICI_ADINIZ\AppData\Roaming\Python\PythonXX\Scripts

PATH Değişkenine Ekleyin (Windows)

1. "Başlat" menüsünü açın ve "Ortam değişkenleri" yazın.

2. "Sistem ortam değişkenlerini düzenleyin" seçeneğini açın.

3. Açılan pencerede "Ortam Değişkenleri..." butonuna tıklayın.

4. "Kullanıcı değişkenleri" veya "Sistem değişkenleri" listesinde Path değişkenini bulun ve "Düzenle"'ye tıklayın.

5. "Yeni" butonuna tıklayın ve Adım 1'de kopyaladığınız Scripts klasörünün tam yolunu buraya yapıştırın.

6. Tüm pencereleri "Tamam" diyerek kapatın.

Çalışan tüm Komut İstemi/PowerShell pencerelerini kapatın. (Bu çok önemlidir, çünkü değişiklikler yeni pencerelerde etkinleşir.)  Yeni bir Komut İstemi veya PowerShell penceresi açın. Şimdi tekrar deneyin:

jupyter notebook

# veya

jupyter lab

Neden Arama Çubuğunda ve Denetim Masasında Yok?

Jupyter'ı pip ile kurduğunuzda (Anaconda kullanmadan):

• Arama Çubuğu (Başlat Menüsü): Pip, bir programı Windows'un Başlat Menüsü'ne veya arama dizinine ekleyen bir kurulum kısayolu oluşturmaz. Sadece Python'ın Scripts klasörüne gerekli çalıştırılabilir dosyaları (jupyter.exe, jupyter-notebook.exe vb.) koyar. Bu yüzden arama çubuğunda "Jupyter" diye arattığınızda Windows onu tanımayacaktır.

• Denetim Masası ("Program Ekle veya Kaldır"): Pip, Python paket yöneticisidir. Denetim Masası yalnızca Windows Installer (MSI, EXE) ile kurulmuş uygulamaları listeler. Pip ile kurulan bir Python paketi (Jupyter gibi) burada görünmez.

• Jupyter'ı Kaldırmak: Denetim masasında görünmediği için terminal den kaldırmanız gerekiyor.
  

pip uninstall jupyter

# Onay isterse 'y' tuşuna basın

B. Modern JupyterLab'ı Başlatma (Önerilir)

Eğer daha esnek, tam teşekküllü bir IDE benzeri arayüz istiyorsanız: Jupyter Notebook kurduysanız otomatikmen JupyterLab da kurulmuştur.

1. Çalışma klasörünüzdeyken (yukarıdaki gibi cd komutuyla klasöre girin) aşağıdaki komutu çalıştırın:

   jupyter lab

2. JupyterLab, tarayıcınızda Notebook'a göre daha gelişmiş bir arayüzle açılacaktır.

4. Adım: Test ve Doğrulama

1. Arayüz açıldıktan sonra, sağ üstteki "New" (Yeni) butonundan "Python 3 Notebook" oluşturun.

2. Açılan ilk hücreye (cell) aşağıdaki kodu yazın ve Çalıştır (Run) butonuna (veya Shift + Enter kısayoluna) basın:

   print("Jupyter ortamı başarıyla kuruldu ve çalışıyor!")

3. Hücrenin hemen altında çıktıyı görüyorsanız, etkileşimli kodlama ortamınız kullanıma hazırdır!

🔥 Python Kariyerinizi Hemen Başlatın!

Hemen kursumuza kaydolun ve bu güçlü araçları kullanarak profesyonel Python geliştiricisi olma yolunda ilk adımı atın. Kursumuzdaki uygulamalı modüller, sizi sadece bir yazılımcı adayı değil, hazır bir profesyonel haline getirecek. Python Eğitimini Udemy platformunda bulabilirsiniz.

[ Python Eğitimi Sıfırdan İleri Seviye ]

Tıklayın ve Python Eğitimine Hemen Kaydolun!